Παρουσίαση/Προβολή

(UNI336) -  ΡΕΓΓΙΝΑ ΕΛΕΝΗ ΜΑΝΤΑΝΙΚΑ

Περιγραφή Μαθήματος

Οι μεταναστεύσεις αποτελούν αντικείμενο διεπιστημονικής μελέτης και επηρεάζουν τη διαμόρφωση και εξέλιξη των διαφόρων κλάδων των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών. Η μεταναστευτική κινητικότητα διατρέχει την Παγκόσμια, την Ευρωπαϊκή και Ελληνική ιστορία και διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό τη δομή του κράτους, την ιδιότητα του πολίτη, τον αστικό αλλά και τον αγροτικό χώρο. Η μεταναστευτική κινητικότητα μεταλλάσσει τόσο τις χώρες αποστολής και προέλευσης, όσο και τις ενδιάμεσες χώρες διέλευσης. Οι διεθνείς μεταναστεύσεις των τελευταίων δεκαετιών συχνά αντιμετωπίζονται σαν «κρίσεις». Η αποκατάσταση τις ιστορικότητας των φαινομένων αυτών μας δείχνει ωστόσο ότι δεν πρόκειται τόσο για κρίσεις, όσο για διαφορετικά επεισόδια σε μια μακρά ιστορία μαζικών μετακινήσεων πληθυσμών και εκτοπισμών.

Στόχος του μαθήματος είναι να αναλύσει και να συζητήσει μέσα από τα διαφορετικά αυτά επεισόδια το πως συμβαίνουν οι μεταναστεύσεις, ποιες είναι οι κυρίαρχες αναπαραστάσεις των μετακινήσεων, αλλά και των ατόμων που μεταναστεύουν.  Παράλληλα σκοπός του μαθήματος είναι να αναλύσει το πως εμφανίζεται η έννοια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και με ποιους όρους δημιουργούνται θεσμοί και μηχανισμοί για την προστασία αυτών. Ποιους και ποιες αφορά κάθε φορά η προστασία και ποιοι και ποιες αποκλείονται από αυτήν. Με τον τρόπο αυτό αναδεικνύεται  η ρευστότητα που χαρακτηρίζει την κατηγορία του πρόσφυγα και της προσφύγισσας, ιδωμένη πάντα σε σχέση με την κατηγορία του μετανάστη και της μετανάστριας.

Το μάθημα εστιάζει επιπλέον στον ρόλο που παίζουν διάφορες οργανώσεις και οργανισμοί – εθνικοί και διεθνείς, κρατικοί και μη, θεσμικοί και εξωθεσμικοί – στη δημιουργία αυτού που ονομάζεται ανθρωπιστικό καθεστώς. Με άλλα λόγια εστιάζει σε ένα πλαίσιο το οποίο χαρακτηρίζεται από το δίπολο ανάμεσα στη φροντίδα/προστασία και τον έλεγχο/ ασφαλιτοποίηση (Βουτυρά). Ένα πλαίσιο κατά το οποίο η ανθρωπιστική παρέμβαση συμβαίνει ταυτόχρονα με πολιτικές και πρακτικές ασφάλειας και ελέγχου των συνόρων και της κινητικότητας προς και μέσα σε αυτά. 

 

 

Βασική πτυχή του μαθήματος είναι η μελέτη των γεωγραφικών και κοινωνικών συνόρων, του τρόπου με τον οποίο αυτά παράγονται, αλλά και των κόσμων που τα σύνορα αυτά παράγουν. Στο πλαίσιο αυτό, η μετανάστευση θα αναλυθεί και μέσα από την έμφυλη και κουήρ (queer)ματιά, καθώς και μέσα από το πρίσμα της διαθεματικότητας.

Τέλος, το μάθημα έχει σαν επιδίωξη την εξοικείωση των φοιτητών και των φοιτητριών με μεθοδολογικά εργαλεία, κείμενα και έννοιες  που πηγάζουν από την εθνογραφία,  και την ανθρωπογεωγραφία. Από τα πρώτες διαλέξεις μέχρι και τις τελευταίες, οι διάφορες πτυχές της μετανάστευσης αναλύονται παράλληλα με μια συζήτηση γύρω από το πως  σκεφτόμαστε και αναλύουμε αυτήν. Καθώς και με μια κουβέντα γύρω από το τί μετατοπίσεις στην έρευνα και την ανάλυση έφερε η μελέτη της μετανάστευσης για τις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες.

Εάν επιχειρήσουμε να ομαδοποιήσουμε τις  διάφορες ενότητες του μαθήματος, τότε θα δούμε ότι αυτές απαντάνε στην ουσία σε τρία γενικά ερωτήματα:

• Γιατί φεύγουν (πρόσφυγες, μετανάστες και η ρευστότητα που χαρακτηρίζει αυτό το δίπολο);
• Πως φεύγουν και που πάνε (μετακίνηση, κινητικότητα, σύνορα, μη γραμμικότητα ταξιδιού, κινητικότητα σε σχέση με εγκατάσταση);
• Τι γίνεται όταν φτάσουν κάπου (υποδοχή, ενσωμάτωση, συμπερίληψη, ξενοφοβία, ρατσισμός);

 

Στη διδασκαλία θα χρησιμοποιηθεί εκτεταμένα το πρόγραμμα παρουσίασης power point που θα βασίζεται σε σημειώσεις της διδάσκουσας, και οπτικοακουστικό υλικό σχετικό με την ύλη της κάθε παράδοσης, όπως φωτογραφίες, μικρού μήκους ταινίες, ντοκιμαντέρ, web documentaries, ταινίες, λογοτεχνία αλλά και στίχοι από τραγούδια (με έμφαση σε ένα κομμάτι της ελληνικής ραπ και χιπ χοπ σκηνής). Παράλληλα, σε κάθε παράδοση θα προτείνεται ένα υλικό, για παρουσιάσεις από τους ίδιους τους φοιτητές και τις ίδιες τις φοιτήτριες.  Μέσα από οπτικοακουστικό υλικό επιχειρείτε η παρουσίαση του μαθήματος μέσα από μια διαδραστική διαδικασία. Οι διάφορες ενότητες του μαθήματος παρουσιάζονται αναλυτικά παρακάτω.

Ημερομηνία δημιουργίας

Δευτέρα 1 Νοεμβρίου 2021