Παρουσίαση/Προβολή

(BSO294) -  ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΥΡΓΙΩΤΗΣ

Περιγραφή Μαθήματος

Το εν λόγω μάθημα επιδιώκει τόσο να εμπλουτίσει τις γνώσεις των φοιτητών του Τμήματος σχετικά με τη Μέση Ανατολή όσο και να τους παρακινήσει να αναστοχαστούν γύρω από τη σχέση θρησκείας – πολιτικής στο σύγχρονο κόσμο εν γένει. Η προετοιμασία του υλικού, η επιλογή των πηγών και της μεθοδολογίας του μαθήματος γίνεται με γνώμονα την ανάδειξη του σύνθετου χαρακτήρα της σχέσης αυτής, καθώς και της ανάγκης για μία όσο το δυνατόν πληρέστερη γεωγραφική κάλυψη των υπό εξέταση θεμάτων. Η κατανόηση της σύζευξης του θρησκευτικού με το πολιτικό στη Μέση Ανατολή προϋποθέτει μια πολυεπίπεδη προσέγγιση που εδράζεται συνδυαστικά στη θεολογική, πολιτισμική, ιστορική, κοινωνική, πολιτική και γεωπολιτική ανάλυση.

Αν και το Ισλάμ -στις διάφορες παραλλαγές του- και οι αραβικές χώρες κατέχουν την «μερίδα του λέοντος» των αναλύσεων αυτών, γίνονται συχνές αναφορές στην Τουρκία, την Περσία/Ιράν, το σιωνιστικό κίνημα και το Ισραήλ (μετά το 1948), τις αυτόνομες κουρδικές διοικήσεις, όπως επίσης και στους χριστιανούς της Μέσης Ανατολής. Το χρονολογικό πλαίσιο των διαλέξεων αφορά στη νεότερη και κυρίως τη σύγχρονη εποχή, επιτρέποντας στους φοιτητές να εξετάσουν πως αναδιαμορφώνονται οι κληρονομημένες θρησκευτικές παραδόσεις και ιδιώματα κατά τη μετάβαση των κοινωνιών αυτών στη νεωτερικότητα και πως προβάλλονται στο παρόν.

Κατά την διάρκεια των διαλέξεων, οι φοιτητές αναμένεται να εξοικειωθούν με μια σειρά από έννοιες που απασχολούν την δημόσια συζήτηση, όπως «ελέω Θεού μοναρχίες», «sharia», «ισλαμισμός/Πολιτικό Ισλάμ», «jihad», «σεχταρισμός», «σιωνισμός», «φονταμενταλισμός». Επιπλέον, θα μελετήσουν διαφορετικά -όμως συχνά αλληλένδετα- ζητήματα, όπως τον απόηχο της κατάργησης του χαλιφάτου το 1924, τη σχέση του σουφισμού με την αποικιοκρατία, τη συνταγματική θέσπιση του Ισλάμ και της sharia, και το περιεχόμενο της θρησκευτικής εκπαίδευσης στα  σχολεία, τις ιδεολογικές αναγνώσεις του Κορανίου και της Βίβλου, τις διαφορές σουνιτικού και σιιτικού φονταμενταλισμού, το πολιτικό σύστημα πολυθρησκευτικών κοινωνιών (π.χ. Λίβανος), τον διεθνή αντίκτυπο της Ισλαμικής Επανάστασης του 1979 στο Ιράν, τα κίνητρα της επίθεσης της al-Qaeda την 11^η Σεπτεμβρίου του 2001, τους λόγους των εκλογικών επιτυχιών των ισλαμιστών, τις αξιώσεις των εβραίων εποίκων στην Παλαιστίνη, τον ισλαμικό φεμινισμό, κ.α.

Η διάρθρωση των διαλέξεων είναι (ενδεικτικά) η εξής:

 

 

 

1η εβδομάδα:

Ο θεσμός του χαλιφάτου τα νεότερα χρόνια: οι πολιτικές εργαλειοποίησής του και ο απόηχος της κατάργησής του

 

 

2η εβδομάδα:

Σουφισμός και σαλαφισμός: κοινωνικό-πολιτική διάσταση κατά τη μετάβαση στη νεωτερικότητα

 

3^η εβδομάδα:

Σαουδική Αραβία: το Ισλάμ ως μεταβλητή της εθνικής συγκρότησης και της εξωτερικής πολιτικής του βασιλείου

 

 

4η εβδομάδα:

Το σιιτικό Ισλάμ στην Περσία/Ιράν πριν και μετά την Επανάσταση του 1979

 

5η εβδομάδα:

Η εξέλιξη του θρησκευτικού σιωνισμού και η θρησκευτικό-πολιτική ταυτότητα του Ισραήλ

 

6^η εβδομάδα:

Οι πολιτικές του σεχταρισμού: Λίβανος – Συρία

 

7^η εβδομάδα:

Ο ισλαμισμός ως φαινόμενο της νεωτερικότητας: οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι από τον 20^ο στον 21^ο αιώνα

 

 

8^η εβδομάδα: 

Οι αποκλίνοντες δρόμοι του ισλαμισμού: βία και εξτρεμισμός στο σουνιτικό πολιτικό Ισλάμ από τον 20^ο στον 21^ο αιώνα

 

9^η εβδομάδα:

Χαμάς: ιδεολογική ταυτότητα και πολιτική δράση

 

10^η εβδομάδα:

Χεζμπολάχ: ιδεολογική ταυτότητα και πολιτική δράση

 

11^η εβδομάδα:

Χούθι: ιδεολογική ταυτότητα και πολιτική δράση

 

12^η εβδομάδα:

Ισλάμ και πολιτική στην Τουρκία από τον Κεμάλ στον Ερντογάν

 

13^η εβδομάδα:

Η Rojava ως εναλλακτικό μοντέλο για την εθνοθρησκευτική συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή

 

 

 

Ημερομηνία δημιουργίας

Παρασκευή 5 Σεπτεμβρίου 2025