Παρουσίαση/Προβολή

(BSO250) -  ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΝΟΣ - ΦΩΤΕΙΝΗ ΤΣΙΜΠΙΡΙΔΟΥ Επικ. έργο Δ. Καταϊφτσής (μεταδ. ερευνητής ΒΣΑΣ) και Χρ. Γραμματικοπούλου (Δρ. αποσπασμένη στο Εργαστήριο/Πολιτισμός-Σύνορα-Φύλο)

Περιγραφή Μαθήματος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Η έρευνα πεδίου και η ανάλυση λόγου αποτελούν τους πυλώνες της μεθοδολογίας της ποιοτικής ανάλυσης για τις κοινωνικές επιστήμες. Το μάθημα εξοικειώνει τον/τη φοιτητή/τρια με τα επιστημολογικά, θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα της εθνογραφικής έρευνας και της ανθρωπολογικής ανάλυσης καθώς και με κάθε είδος κειμενικού λόγου, όπως θεσμικός και δημόσιος, αρχειακός, καθημερινός και προσωπικός. Ειδικότερα, συζητά όλες τις πτυχές της διεξαγωγής της κοινωνικής έρευνας και του εθνογραφικού πεδίου, από τη διαδικασία διαμόρφωσης κατάλληλων ερευνητικών μεθόδων με την επιλογή των τεχνικών συλλογής των δεδομένων και τον προσδιορισμό του ερευνητικού ερωτήματος, την παρουσία στο πεδίο και τα ζητήματα δεοντολογίας της έρευνας ως το σχεδιασμό των στρατηγικών της σύνθεσης στην ανάλυση, αλλά και τα ζητήματα που προκύπτουν από την τοποθέτηση του/της ερευνητή/τριας στο πεδίο και στο επιστημονικό κείμενο. Ειδικότερα, το μάθημα εστιάζει στις τεχνικές συλλογής των δεδομένων, τους τρόπους παραγωγής του εθνογραφικού κειμένου με τη χρήση της συγκριτικής μεθόδου και τον ανθρωπολογικό ολιστικό σχολιασμό, την δομολειτουργική περιγραφή, τη συμβολική ανάλυση και την ερμηνευτική κατανόηση στην κειμενική ανάλυση. Με την ολοκλήρωσή του μαθήματος οι συμμετέχοντες/ουσες αναμένεται να αποκτήσουν εξοικείωση αφενός με τα ερευνητικά εργαλεία της ποιοτικής ανάλυσης στις κοινωνικές επιστήμες, αφετέρου με τη δυνατότητα ανάπτυξης βασικών δεξιοτήτων για την παραγωγή επιστημονικού κειμένου. Στόχος είναι να βοηθήσει τους φοιτητές είτε ειδικότερα στη στρατηγική συγγραφής μιας εθνογραφίας και μιας ανθρωπολογικής μελέτης με κριτική άποψη, αυτοαναφορικότητα, αναστοχασμό και δημιουργικούς πειραματισμούς, είτε ευρύτερα στην παραγωγή επιστημονικών κειμένων για τις κοινωνικές επιστήμες. Πρόκειται για κείμενα που θεμελιώνονται με βάση την ποιοτική ανάλυση και εγγράφονται στις σύγχρονες τάσεις της κοινωνικής θεωρίας, της κοινωνικής, πολιτισμικής και μετααποικιακής κριτικής.

Στοχοθεσία μαθήματος

Ο βαθύτερος στόχος του μαθήματος είναι η ανάπτυξη των ικανοτήτων των φοιτητών/φοιτητριών στη διαμόρφωση κριτικής σκέψης, κατανόησης και ερμηνείας κοινωνικών συμπεριφορών και κειμένων υπό το πρίσμα των διαφορετικών προσεγγίσεων της κληρονομιάς της ανθρωπολογικής σκέψης και θεωρίας. Στα ως άνω πλαίσια, ιδιάζουσας σημασίας καθίσταται η ικανότητα αναγνώρισης των διακριτικών γνωρισμάτων μιας έρευνας ανθρωπολογικού χαρακτήρα, των μεθόδων που χρησιμοποιούνται (επιτόπια έρευνα, συμμετοχική παρατήρηση, εθνογραφικό ημερολόγιο, διαδικτυακή εθνογραφία, κ.α.), καθώς και των διαφορετικών τύπων αναπαράστασης και καταγραφής της ετερότητας.      

Οργάνωση των σεμιναρίων

Κάθε ενότητα του μαθήματος χωρίζεται σε δύο σεμινάρια. Οι εφτά πρώτες ενότητες αφιερώνονται στην παρουσίαση των διαφορετικών σχολών ανθρωπολογικής σκέψης και στους τρόπους με τους οποίους αυτές εμπλουτίζουν το μεθοδολογικό οπλοστάσιο για την παραγωγή μιας εθνογραφίας. Μέσω αυτών, αλλά και μέσω απλών ασκήσεων, συζητήσεων, παρουσιάσεων στοχεύουμε στην κατανόηση λόγων και κειμενικοτήτων, καθώς και μέσα από την χρήση εθνογραφικών παραδειγμάτων και οπτικοακουστικών αποπειρών που συνομιλούν με τις εκάστοτε σχολές και προσεγγίσεις. Στο πλαίσιο αυτών, παρουσιάζονται και συζητούνται εθνογραφικά, λογοτεχνικά και βιωματικά κείμενα, αλλά και οπτικοακουστικές και καλλιτεχνικές επιτελέσεις. Οι 4 επόμενες ενότητες αφιερώνονται εξ’ ολοκλήρου στην επιλογή ασκήσεων πεδίου και επιτόπιας έρευνας στην πόλη, μέσα από τις οποίες οι φοιτήτριες και οι φοιτητές έρχονται σε επαφή με τις τεχνικές της εθνογραφικής έρευνας (συνεντεύξεις, συμμετοχική παρατήρηση, ημερολόγιο), στην ανάλυση των δεδομένων και καταγραφή βιβλιογραφίας, με σκοπό την παραγωγή μιας επιστημονικής εργασίας. Η τελευταία ενότητα συνοψίζει τα αποτελέσματα των ερευνητικών προσπαθειών των φοιτητών μέσα από την τριβή τους με το πεδίο, την παραγωγή κειμένων και μικρών εργασιών, καθώς και τον σχολιασμό τους μέσα από την ένταξη στα επιμέρους θεωρητικά πλαίσια.

Οι φοιτητές αξιολογούνται στη βάση της συμμετοχής τους στα σεμινάρια, και σε μια από τις επιλεγόμενες ασκήσεις πεδίου, πάνω στην οποία οφείλουν να καταθέσουν μια μικρή, απαλλακτική εργασία. Εντούτοις δίνεται και η δυνατότητα σε όσες/όσους επιθυμούν να εξεταστούν να το πράξουν, πάνω σε επιλεγμένη ύλη που θα δοθεί από τον διδάσκοντα.

Ημερομηνία δημιουργίας

Τετάρτη 8 Φεβρουαρίου 2023