Παρουσίαση/Προβολή

(BSO107) -  ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΙΤΣΕΛΙΚΗΣ

Περιγραφή Μαθήματος

Διδάσκων: Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης, καθηγητής, kt@uom.edu.gr

Σκοπός του μαθήματος είναι η διερεύνηση του περιεχομένου της προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των μειονοτήτων σε διεθνές και εθνικό επίπεδο. Εξετάζονται οι πηγές της προστασίας, δηλαδή το εθιμικό και συμβατικό δίκαιο, η σχετική νομολογία, οι πράξεις διεθνών οργανισμών και η θεωρία, αλλά και οι πολιτικές συνιστώσες οι οποίες είναι συνυφασμένες με το εκάστοτε θεσμικό πλαίσιο προστασίας. Μέσα από το μάθημα θα γίνει κατανόηση του σχηματισμού της προστασίας των δικαιωμάτων ως πυλώνα του σύγχρονου «νομικού πολιτισμού» σε διεθνές και εσωτερικό επίπεδο και ιδιαίτερα η απαγόρευση των διακρίσεων και η θετική προστασία της μειονοτικής ετερότητας. Το μάθημα εξετάζει αναλυτικά το πλέον ανεπτυγμένο δικαιοδοτικό μηχανισμό προστασίας διεθνώς, δηλαδή, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και την νομολογία του. Τέλος, το μάθημα συζητά προβλήματα εφαρμογής των δικαιωμάτων του ανθρώπου μέσα από περιπτώσεις που αποτελούν σταθμό στην εξέλιξη του δικαίου προστασίας των δικαιωμάτων των μειονοτήτων. Για την καλύτερη προσέγγιση του αντικειμένου μελετώνται συγκεκριμένες περιπτώσεις (case studies) που αφορούν ευρωπαϊκά και βαλκανικά κράτη. Το μάθημα έχει σκοπό να εξοικειώσει τους φοιτητές με τις επί μέρους εκφάνσεις της έννοιας «μειονότητα» και κυρίως με το καθεστώς προστασίας των μειονοτήτων, εθνικών, γλωσσικών ή θρησκευτικών. Από την πλευρά του εσωτερικού και διεθνούς δικαίου το φαινόμενο παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον για την ιδεολογική φόρτιση και τα πολιτικά συμφραζόμενα με τα οποία ανάλογα να είναι συνυφασμένα. Το μάθημα εξετάζει το μειονοτικό φαινόμενο ως πεδίο κανονιστικής ρύθμισης του δικαίου, το οποίο αποτελεί προϊόν πολιτικής, τόσο στην εσωτερική του αλλά και στην εξωτερική του διάσταση, καθώς και ως αποτέλεσμα εθνικο-ιδολογικών διεργασιών που καθορίζουν τις σχέσεις μειονότητας-κράτους. Εγχειρίδιο που προτείνεται: Το μειονοτικό φαινόμενο στην Ελλάδα, Κ. Τσιτσελίκη & Δ. Χριστόπουλου (επιμ), Κριτική, Αθήνα 1996 Παράλληλα θα χρησιμοποιηθούν και φωτοτυπημένα άρθρα. Πρόσθετη βιβιογραφία: Στέλιου Περράκη Διαστάσεις της Διεθνούς προστασίας των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Α.Ν. Σάκκουλα Μιχάλης Χαροκόπου, «Το μειονοτικό ζήτημα στο διεθνές πολιτικό στερέωμα – διαστάσεις και προοπτικές διεθνούς προστασίας», Εφαρμογές Δημοσίου Δικαίου, Έτος ΙΔ΄ 2001, τ.1, σελ. 55-111 Νίκος Αλιβιζάτος, Ο Αβέβαιος Εκσυγχρονισμός, Αθήνα, Εκδόσεις Πόλις, 2001 Stephanos Stavros, “Human Rights in Greece: Twelve Years of Supervision from Strasbourg”, Journal of Modern Greek Studies, Vol. 17, No.1, pp. 3-21 Γιώργος Καμίνης, «Εκτέλεση των αποφάσεων του ΕΔΔΑ: Γενικά Συμπεράσματα», Το Σύνταγμα, Έτος ΚΘ΄, Μάρτιος-Απρίλιος 2003, τεύχος 2, σελ. 281-293. Dia Anagnostou, Ruby Gropas and Dimitris Antoniou, “Domesticating Islam and Muslim Immigrants: Political and Church Responses to Constructing a Central Mosque in Athens”, Forthcoming in the volume The Orthodox Church of Greece in the 21st Century: Religion, State and Society in an Era of Transitions, Elizabeth Prodromou, V. Macrides and Victor Roudometof (eds.), University of Notre Dame Press, 2008 Εμ. Ρούκουνας, Διεθνής προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Εστία, Αθήνα 1995 Στ. Ματθία (επιμ.), Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Α.Ν. Σάκκουλας, Αθήνα/Κομοτηνή 1999 Μ. Τσαπόγας, Δ. Χριστόπουλος 1953-2003: Τα δικαιώματα στην Ελλάδα, (επιμ.), Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου/Καστανιώτης, Αθήνα 2004 Σ. Ματθίας κ.ά., επιμ. Η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου στην Ευρώπη: με βάση τη νομολογία του δικαστηρίου του Στρασβούργου, Αθήνα, Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, 2006 Κ. Τσιτσελίκης, Το διεθνές και ευρωπαϊκό καθεστώς των γλωσσικών δικαιωμάτων των μειονοτήτων και η ελληνική έννομη τάξη, Α.Ν. Σάκκουλας, Αθήνα-Κομοτηνή 1996 Λ. Εμπειρίκος και άλλοι, Η γλωσσική ετερότητα στην Ελλάδα, Πρακτικά Διημερίδων, Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 2001 Δ. Χριστόπουλος (επιμ.), Νομικά ζητήματα θρησκευτικής ετερότητας στην Ελλάδα, Κριτική, Αθήνα 1999 Μειονότητες στην Ελλάδα, [συλλογικό], Συμπόσιο, Σχολή Μωραΐτη, Αθήνα 2002 Minorities in Greece – Historical issues and New perspectives, History and Culture of South Eastern Europe - An Annual Journal, (Jahrbuecher fuer Geschichte und Kultur Suedosteuropas) Vol 5/2003 Κ. Τσιτσελίκης & Δ. Χριστόπουλος (επιμ.), Η ελληνική μειονότητα της Αλβανίας, Κριτική, Αθήνα 2003 Θ. Βερέμης (επ.), Βαλκάνια-από το διπολισμό στη νέα εποχή, Γνώση, Αθήνα 1994 Μ. Κοππά, Οι μειονότητες στα μετακομμουνιστικά Βαλκάνια, Ν. Σύνορα-Λιβάνης, Αθήνα 1997 Λ. Μπαλτσιώτη & Κ. Τσιτσελίκης, Η μειονοτική εκπαίδευση της Θράκης. Συλλογή νομοθεσίας-σχόλια, Α.Ν. Σάκκουλας, Αθήνα-Κομοτηνή 2001 R. Clogg (επιμ.), Minorites in Greece, Hurst, 2002 Κ. Τσιτσελίκης, «Η ιστορική συγκρότηση της μειονοτικής προστασίας στην Ελλάδα», 1953-2003: τα δικαιώματα στην Ελλάδα, (επιμ. Μ. Τσαπόγας, Δ. Χριστόπουλος), Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου/Καστανιώτης, Αθήνα 2004, σελ. 110-125 Το υλικό που διατίθεται στην ιστοσελίδα COMPUS του μαθήματος στο: http://compus.uom.gr/ Επίσης το υλικό που διατίθεται στις σχετικές ιστοσελίδες: Α. Διεθνών οργανισμών: ΟΑΣΕ: www.osce.org, Συμβούλιο της Ευρώπης: www.coe.int, European Monitoring Centre on Racism and Xenophobia (EUMC): http://eumc.europa.eu/eumc/index.php, MERCATOR (γλωσσικά δικαιώματα-νομοθεσία): http://www.ciemen.org/mercator/index-gb.htm, Europen Bureau for Lesser Used Languages: http://www.eblul.org, Όργανα των Ηνωμένων Εθνών με αρμοδιότητα σε θέματα δικαιωμάτων: http://www.un.org/rights/ Επίτροπος Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Συμβούλιο της Ευρώπης: http://www.coe.int/t/commissioner/default_EN.asp Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου: http://cmiskp.echr.coe.int Β. Μη κυβερνητικών οργανώσεων: Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Πολίτη: www.hlhr.gr Αντιγόνη: www.antigone.gr Διεθνής Αμνηστία: www.amnesty.org Human Rights Watch: www.hrw.com Ίδρυμα Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου: http://www.mfhr.gr Κέντρο Ερευνών Μειονοτικών Ομάδων: www.kemo.gr, Minority Rights Group International (MRG): http://www.minorityrights.org/, European Centre for Minority Issues: www.ecmi.de, Human Rights Watch: www.hrw.com, ΕΛΙΑΜΕΠ: www.eliamep.gr Καθώς και: Συνήγορος του Πολίτη: www.synigoros.gr Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου: www.nchr.gr Και τα εξής επιστημονικά περιοδικά: International Journal of Minority and Group Rights: www.springerlink.com/content/1571-8115/ Journal on Ethnopolitics and Minority Issues in Europe: www.ecmi.de/jemie/indexauthor.html Οι θεματικές που θα διδαχθούν:

1. Εισαγωγή (Ορισμός, ιστορικές και νέες μειονότητες, πολιτική συμμετοχή και κοινωνική ένταξη. Ιστορικό πλαίσιο συγκρότησης εθνικού κράτους)

 

2. Εθνικισμός και μειονόττες - Δημοκρατία και πολυπολιτισμική κοινωνία

 

3. Μειονότητες στη δυτική Ευρώπη, Βαλκάνια, αλλού

 

4. Μειονότητες και δικαιώματα (εκπαιδευτικά, πολιτική αντιπροσώπευση, κλπ.)

 

5. Προστασία των μειονοτήτων: ευρωπαϊκό και διεθνές καθεστώς

 

6. Διαχείριση των εθνοτικών διαφορών και διεθνείς παρεμβάσεις (Βοσνία, Κόσοβο)

 

7. Μειονότητες στην Ελλάδα (γλωσσική, θρησκευτική, εθνοτική ετερότητα)

 

8. Οι μουσουλμάνοι

 

9. Μειονότητες στην Τουρκία

 

10. Μειονότητες στην Αλβανία

 

11. Από τους μετανάστες στις μειονότητες

 

12. Παρουσίαση εργασιών - συζήτηση

 

 

 

13. Ανακεφαλαίωση και συμπεράσματα

 

Αξιολόγηση Η τελική βαθμολογία του μαθήματος βασίζεται: 1. Στη γραπτή ή προφορική εξέταση. 2. Προαιρετικά, στην εκπόνηση εργασίας και την προφορική παρουσίασή της στο μάθημα. Εάν η εργασία βαθμολογηθεί με τουλάχιστον «8», τότε κατοχυρώνεται το μάθημα, χωρίς την υποχρέωση παρουσίασης στις εξετάσεις. Εάν η εργασία βαθμολογηθεί με «5» έως «7», τότε 1 ή 2 μονάδες προστίθενται στον βαθμό των εξετάσεων. Με τον τρόπο αυτό δίνεται η δυνατότητα βελτίωσης του συνολικού βαθμού. Προτεινόμενα θέματα: Όψεις των δικαιωμάτων του ανθρώπου ή/και των μειονοτήτων σε συγκεκριμένο κράτος (Ελλάδα,Τουρκία, Αλβανία, Ρουμανία, Αρμενία, κλπ.), Νομολογία του ΕΔΔΑ ανά χώρα ή ανά δικαίωμα, Δικαιώματα των μειονοτήτων σε επί μέρους χώρες, Εφαρμογή των Διεθνών Συμφώνων των Ην. Εθνών σε επί μέρους χώρες, τήρηση συγκεκριμένων δικαιωμάτων, σχέσεις εσωτερικού και διεθνούς δικαίου σε ζητήματα δικαιωμάτων, κλπ. Εφαρμογή της Σύμβασης-πλαισίου σε επί μέρους χώρες των Βαλκανίων, Εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Χάρτη για τις μειονοτικές γλώσσες σε επί μέρους χώρες των Βαλκανίων.

Ημερομηνία δημιουργίας

Τετάρτη 18 Μαρτίου 2020